ผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์รายที่สองเสียชีวิตในสถานกักกันคนเข้าเมืองของไทยภายในเวลาสองเดือน

นายมัตโตห์ตี มัตตูร์ซุน (มูฮัมหมัด ตูร์ซุน) อายุ 40 ปี ผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ ซึ่งถูกคุมขังไว้ที่สถานกักกันคนเข้าเมืองของไทยตั้งแต่วันที่ 13 มีนาคม 2557 เสียชีวิตเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา คาดว่าเขาเสียชีวิตด้วยอาการตับวาย

นายมัตโตห์ตี มัตตูร์ซุน (มูฮัมหมัด ตูร์ซุน) อายุ 40 ปี ผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ ซึ่งถูกคุมขังไว้ที่สถานกักกันคนเข้าเมืองของไทยตั้งแต่วันที่ 13 มีนาคม 2557 เสียชีวิตเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา คาดว่าเขาเสียชีวิตด้วยอาการตับวาย

มีรายงานว่า มัตโตห์ตี มัตตูร์ซุน ได้รับความทุกข์ทรมานจากอาการปวดท้องอย่างรุนแรงและอาเจียนในช่วงหลายสัปดาห์ที่ นําไปสู่การเสียชีวิตของเขา สภาพสุขภาพของเขาแย่ลงจนไม่สามารถพูดได้และถูกส่งตัวไปรักษาที่โรงพยาบาลเมื่อวันที่ 21 เมษายน 2566 และเสียชีวิตในวันเดียวกัน เครือข่ายสิทธิผู้ลี้ภัยและคนไร้รัฐ และเครือข่ายองค์กรด้านประชากรข้ามชาติ เรียกร้องให้รัฐบาลไทยยืนยันการเสียชีวิตของเขาต่อสาธารณะ แจ้งผลการชันสูตรทางการแพทย์และสอบสวนการเสียชีวิตใน ระหว่างถูกคุมขัง

การควบคุมตัวโดยพลการและการทรมานตามกฎหมายไทย

มัตโตห์ตี มัตตูร์ซุน เดินทางถึงประเทศไทยในปี 2557 เขาเป็นหนึ่งในกลุ่มชายหญิงและเด็กชาวอุยกูร์ 350 คนที่หลบหนีการ ประหัตประหารรวมถึงอาชญากรรมต่อมนุษยชาติโดยทางการจีน แต่พวกเขาก็ถูกจับกุมและควบคุมตัวโดยเจ้าหน้าที่ไทย ใน เดือนกรกฎาคม 2558 ผู้หญิงและเด็กอย่างน้อย 170 คนถูกส่งไปตุรกี ไม่กี่สัปดาห์ต่อมาชายและหญิงมากกว่า 100 คนถูกส่งตัว กลับไปยังจีน ไม่มีข้อมูลใดๆ เกี่ยวกับที่อยู่หรือการปฎิบัติต่อพวกเขา

การกระทำดังกล่าวถือว่าขัดต่อกฎหมายไทยและกฎหมายระหว่างประเทศที่ชาวอุยกูร์ถูกปฏิเสธไม่ให้เข้าพบทนายความ ไม่ให้ พบUNHCR ไม่ได้รับการรักษาพยาบาลอย่างเพียงพอ ถูกกักตัวตลอด 24 ชั่วโมงในห้องที่แออัดและสกปรกโดยไม่มีอาหารที่ เพียงพอหรืออาหารฮาลาล ไม่สามารถออกกําลังกาย หรือได้รับการรักษาพยาบาลที่เหมาะสม ทั้งหมดทั้งมวลเหล่านี้ทำให้ สุขภาพของพวกเขาแย่ลง

ผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์เหล่านี้ถูกควบคุมตัวโดยพลการมานานกว่าเก้าปีโดยไม่รู้ว่าจะได้รับการปล่อยตัวเมื่อใด การควบคุมตัวของพวก เขาถือเป็นการทรมานตามข้อห้ามทั้งจากพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมาน และการบังคับให้บุคคลสูญหาย 

ของประเทศไทย2 และอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการต่อต้านการทรมานและการปฏิบัติหรือการลงโทษที่ไร้มนุษยธรรมหรือ ย่ำยีศักดิ์ศรีอื่นๆ(UNCAT) และขัดต่อพันธกรณีของประเทศไทยภายใต้กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิ ทางการเมือง(ICCPR)

การเสียชีวิตก่อนหน้านี้

นับตั้งแต่กลุ่มอุยกูร์ถูกควบคุมตัวในประเทศไทย มีผู้เสียชีวิตแล้ว 5 รายในห้องกักซึ่งรวมถึงเด็กสองคน สองเดือนก่อนเมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2566 อาซิซ อับดุลลาห์ ผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ วัย 49 ปี เสียชีวิตในหัองกักคนเข้าเมืองสวนพลู มีรายงานว่าเขาเสียชีวิต ด้วยโรคปอดบวมหลังจากถูกกักเป็นเวลาเกือบเก้าปีที่ห้องกักตัวคนเข้าเมือง ครอบครัวของเขายังไม่มีข้อมูลว่าเขาเสียชีวิต อย่างไรและทําไม และยังไม่มีการแจ้งผลการชันสูตรพลิกศพกับพวกเขา

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาของไทย4 กําหนดให้มีการชันสูตรพลิกศพเพื่อสอบสวนการเสียชีวิตของอาซิซ อับดุล ลาห์ และ มัตโตห์ตี มัตตูร์ซุน เครือข่ายเพื่อสิทธิผู้ลี้ภัยและคนไร้รัฐ และเครือข่ายองค์กรด้านประชากรข้ามชาติขอเรียกร้องให้ อัยการเปิดการสอบสวนการเสียชีวิตของพวกเขาและอนุญาตให้ครอบครัวของพวกเขามีส่วนร่วมในกระบวนการนี้ด้วย

จากการเสียชีวิตที่เกิดขึ้นเมื่อไม่นานมานี้ซึ่งเกี่ยวข้องกับสุขภาพที่ทรุดโทรมของผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ที่ยังคงถูกคุมขัง เราจึงขอให้ รัฐบาลไทยเปิดเผยภาวะสุขภาพของผู้ลี้ภัยต่อสาธารณะ รวมทั้งให้บุคลากรทางการแพทย์เข้าเยี่ยมและรักษาผู้ที่เจ็บป่วยได้ อย่างทันท่วงที

เราขอเรียกร้องให้ประเทศไทยในฐานะที่อาสาเป็นหนึ่งในผู้ผลักดันการดำเนินการตามข้อตกลงระหว่างประเทศเพื่อการโยกย้าย ถิ่นฐานที่ปลอดภัย เป็นระเบียบและปกติ(GCM Champion Country) แสดงบทบาทนำในการดำเนินการตามวัตถุประสงค์ของ ข้อตกลงระหว่างประเทศดังกล่าว โดยจัดให้มีการดูแลสุขภาพที่เหมาะสมและยุติการคุมขังชาวอุยกูร์และผู้ลี้ภัยทุกคนใน ประเทศไทยอย่างไม่มีกำหนด

จากการที่ผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ที่ถูกกักอยู่ที่ห้องกักคนเข้าเมืองต้องเผชิญกับสถานการณ์ที่เป็นภัยต่อชีวิต ทางเครือข่ายสิทธิผู้ลี้ภัย และคนไร้รัฐ และเครือข่ายองค์กรด้านประชากรข้ามชาติ ต้องการเรียกร้องให้รัฐบาลไทย:

1. ปล่อยตัวผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ทั้งหมดที่ถูกควบคุมตัวในประเทศไทยทันทีและยุติการควบคุมตัวผู้ลี้ภัยอย่างไม่มี กําหนดและโดยพลการ
2. อนุญาตให้ทนายความ องค์กรเพื่อสิทธิผู้ลี้ภัย และองค์กรทางการแพทย์เข้าถึงผู้ลี้ภัยรวมถึงผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ที่ ถูกควบคุมตัวในประเทศไทยได้อย่างสม่ำเสมอ
3. อนุญาตให้ผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ในประเทศไทยเดินทางไปตั้งถิ่นฐานใหม่ในประเทศที่สาม
4. ดําเนินการสืบสวนและสอบสวนการเสียชีวิตของ มัตโตห์ตี มัตตูร์ซุน และ อาซิซ อับดุลลาห์อย่างเต็มรูปแบบ และเปิดเผยต่อสาธารณะ

1 สภาอุยกูร์โลก, สอบสวนการเสียชีวิตของผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ในสถานกักกันคนเข้าเมืองไทย ผู้ถูกคุมขังชาวอุยกูร์ที่เหลือต้องได้รับการปล่อยตัว, 17 กุมภาพันธ์ 2566 https://www.uyghurcongress.org/en/press-release-death-of-uyghur-refugee-in-immigration-detention-facility-must-be-investigated-remaining-uyghurdetainees-held-since-2014-must-be-released

2 พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. 2565, มาตรา 5

3 กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง พ.ศ. 2539 https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/internationalcovenant-civil-and-political-rights

4 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา | ตํารากฎหมายไทย (แปล) (samuiforsale.com) มาตรา 150